TE HOKIOI, E RERE ATU NA.

NGARUAWAHIA, NOEMA 10, 1862.

Nga korero o te hui ki Peria, na Wiremu-Tamihana - te Waharoa, na' i haere mai hoki nga Rangatira o nga whenua tawhiti, no te rua tekau matahi o Oketopa 1862 ka turia te korero, ka whakatika a Wiremu Tamihana ka mea: tenei te mea i karangatia ai koutou e a hau kia haere mai; kati maku ko te whakatu Kingi ko tenei ma koutou ma nga Rangatira katoa o tenei whakaminenga e ata whiriwhiri marire; nga kupu ka whakapuakina nei, ko te ora raua ko te mate, ara ko te rori: i Mangatawhiri, i Whaingaroa hoki: kia Puare ra nei kia kati ra nei, na, ma koutou enei mea e mahi.

kei runga ko Hohaia ka mea no Ngatiawa a hau no Whakatane, taku kupu ra: me ata kimi ma rire ka ki tea te mea e puare ai; me puare, ka ki tea te mea e kati ai me kati:

kei runga ko Eparaima, ka mea no NgatiPorou a hau ki Whaiapu, he reo a hau no nga mano e rima, 5000. e kore a hau e pai ki a puare te rori; kia whiti ra nei i Mangatawhiri, i whaingaroa, ki te tua kina te puku o te tangata ka mate whaihoki; ki te puare te rori i waenga nui o te motu nei ka mate ko te nei me kati.

kei runga ko Hoera te Titaha, ka mea no ngati porou a hau: ki Wharekahika, no roto a hau i nga rohe ko tahi tekae ma rua 12, kaore nei e pai kia puare he rori i waenga nui i te motu nei, no te mea he mate kei roto ko tenei me kati.

kei runga ko Hemi no ngati Mahanga, i haere mai a hau; kia kite i te ra o Tawauwau, na te reta a Wiremu, a hau i tiki ake kia haere mai kia kite i te ra o Tawauwau, mo te aha te tangata i rere ai ki runga i taku Rori kati ai; naku ano taku pihi ka ore e tika te kati i taku rori

kei runga ko Wiremu Tamehana te Waharoa ka mea naku koutou i karanga kia haere mai; he mahara hoki naku kei whiti kau te ra i tua o Tawauwau, he whakatauki hoki taua kupu: ko te kino kei mua ko Tawauwau kei muri no re ira i kia ai e namata (e) whitikauana te ra i tua o Tawauwau, ka ngaro nga tangata na ko tenei e tama ma' kati ra te tohe ki a mahia te rori ma hara mai ki te iwi, no te mea he Pakeha to korua hoa, kua kite hoki a hau i te Nupepa e ki ana; e rima rau pauna moni' e wha hereni mo te ra, na ko na koa a hau i mahara ai he mate tenei e to hea mai nei e koutou, ko hoa Pakeha; he tu pato hoki noku kei haria mai uga punui i runga i taua rori, e tata ana hoki ki Ngaruawahia, na reira koa taku tupato, na' he tika hoki te tupato o te Kawana" ki te puru i nga Pu, i nga paura, kei hokona e nga maori kei tahuri atu ano kei whakamate i a ia, "me a hau ano hoki e tu pato ano ki te rori; kei tahuri mai kei whakamate ano i a hau, ko Ai koia te tangata e kore nei e tohu i tona ake tinana; e ki ana hoki te Karapiture 'e whangai ana e whakaahuru ana i tona ake kikokiko, ka huri.

kei runga ko Kereopa te Rau, ngati whakaue Rotorua. 'kaua e kainga mahana tia te Karaka kei rori; e rangi me kawe ki te wai ka kai ai ka reka, kaua ano hoki e inu mia wawe tia te Tutu kei rori, e rangi kia whai meneti ka kai kareka, whai hoki ki te hohoro te tangata ki te whakaae kia Puare te rori he mate tena mo ta tou e rangi ra e te iwi me kati nga rori.

kei runga ko te Reweti Manotini' no Ngaiterangi Tauranga, ka mea he mate tenei mo ta tou e ki ana ra taku whakaaro' tera e puta mai he wai i taua awa ina whakatahea ki ia koa a hau ka mahara nei me kati.

kei runga ko wiremu Haumu' no Ngatiraukawa Patetere, ka mea me kati Mangatawhiri me Whaingaroa he mate kei reira ana tukua te rori kia puare ko tenei kakati.

kei runga ko Matiu Wahapurua, no Ngatimaru Hauraki, ka mea ka ore au e pai ki taku tupunna wenua kia tapahia tona iwi tuaroa, koia a hau ka mea nei me kati Mangatawiri, Whangaroa kahuri.

kei runga ko Ngairo no Kahuhunu ki Wairarapa, ka mea no te ngutu a hau o te ika nei o Aotearoa; 'kei te wehiwehi au ki Mangatawhiri ki Whangaroa' me kati ena kahuri.

kei runga ko Paora Kaiwhata; no Kahuhunu Ahuriri, ka mea ka ore matou e ata matau ki te ritenga o Mapgatawhiri, i a wai tera wahi i te maori ranei i te pakeha ranei, ma koutou e "Waikato e korero mai ki a mohio ai matou kia kati tahi ai tatou, me korero mai ano hoki te riteuga o whaiugaroa. kahuri.

kei runga ko Herewini te Whakaete ka mea, na whakarougo ko te rori e ahu mai ana i wahaingaroa ki Waipa, he Papa tupu kei te awa o waitetuna te rohe atu ki te pakeha, he papatupu te tehi taha o te awa ahu mai ki Waipa. kahuri tena. na, whakarongo ko Mangatawhiri ko te Koheroa ko Meremere, ko enei Pihi kei runga mai Oteia, ko enei pihi he mea hoko ta hae, ka ore matou i kite i te tango hanga o ngamoni kaore ano hoki matou i pai ki taua mahi nanakia, no mua ano to matou pakeke a tae mai ana ki tenei ra, no te 1854. o nga tau ka haere mai tetahi pakeha ki te ruri ko te Honiana; ratou ko etahi rangatira o Manukau, na, ka rongo nga Rangatira o waikato he pakeha tenei e haere mai nei ki te ruri i mereme i te koheroa i uta o te awa o mangatawhiri, na, ka mea tatou ka haere ki te pei atu i a ia he mea tika ano kia puritia te whenua mo nga uri; i muri i a tatou, no te mea ko te kai i puta mai i te whenua; pera hoki me te tangata i puta mai i te wahine, na, he mea tika ano enei. A haere ana ra tou ki te pei atu i taua pakeha ka mea atu e hoa ma ko nga whenua i tangohia tahae tia na nga Moni maka; e kore rawa e tukua atu me mutu atu i Mangatawhiri te rohe atu ki a koe ki te Pakeha; ka ore matou nga tangata o konei e pai ki tena mahi ki te hoko kua pau maina hoki tena whenua nui ka poka mai ano ki ko nei hoko ai, Kaore e tika.

kei runga ko Karaitiana no kahuhunu i Ahuriri, ka mea he pena ano hoki nga pihi o Kuini kei roto i nga rohe o te Kingi, he whenua ki hai i totika, ka tahi nei ma tou ka matau ki te ritenga' o Mangatawhiri o whaingaroa me kati ena rori, kahuri.

kei runga ko te Wirihana ngati kahuhunu Ahuriri, ka mea e rite ana mangatawhiri; ki nga pihi i to matou whenua, ka patai ki tona iwi e hoa ma he runanga whaka riterite korero tenei kaua e whakaroa ina, taku ra me waiho i ta te tokomaha i kite ai, ka huri.

kei runga ko te Harawira Ngaiterangi, Motuhoa wahi o Tauraranga, ka mea, ko tenei kakati nei a tatou ma Waikato ano e he ai tenei korero ka huri.

kei runga ko Hohaia no Whakatane, ka mea whakarongo mai e nga iwi nei na te Atua ano a hau i hanga; me te nei whenua hei nohoanga moku kua mahue atu i o tatou tupuna" i nehera' era whenua ki o tatou hoa; whai mai ano ki ko nei whakararuraru ai, ko tenei e te iwi me kati te rori ka, huri.

kei runga ko Perenara no Ngatiawa, i Teawa-ate-atua ka mea taku kupu ra mekati te rori, ka huri.

kei runga ko te Hira no Ngatihau whanganui, ka mea he kotahi a hau na Hau i haere mai au ki te kawe mai i nga kupu a te rima rau 500 me kati te rori, ka huri.

kei runga ko Wiremu Toetoe' no Waikato, ka mea whakarongo mai e nga iwi katoa; o tenei huihuinga, ko a hau te tangata kino rawa i nga ra o te kiugi tanga o Potatau,, na, kua tae a hau ki nga whenna o ta wahi kua kite a hau i nga kingi e noho maira i tera whenua nui i Uropi' ka ore te mana o te tahi kingi eke ki runga ki te tahi kingi, no reira ka tahi au ka mahara (aue! he tika ano te mohio tanga o te iwi ki te whakatu i te tahi kingi mo ratou, ko ia a hau ka mea me keti te rori, kahuri.

kei runga ko Wiremu te waharoa; ka mea ku a oti enei kupu na, whakarongo mai e tenei hui huinga, e toru e nei take korero ka whakapuakina nei, ko te reti; me reti ra nei me kore ra nei, ko te nama, me nama ra nei me mutu ra nei, ko nga rongo taima me whakarite, ko nga pakeha e noho ana i roto i nga rohe o nga maori, me pei ra nei me kore ra nei, ma koutou ena e whiriwhiri, ka huri tenei.

na, he mea wehe wehe nga tangata motuke tenei iwi; me tera iwi, meia iwi; meia iwi, a he mea ri te tohu a ratou mohio tanga he mea tuhitui ki te pepa, ta tenei iwi ta tera iwi tateratu tateratu, koia ra tenei, 1 me aroha nga pakeha e noho ana i o tatou rohe, nga pakeha pai ano ia, ko nga pakeha e ahua kino ana me pei atu, 2 tuarua; ko te reti, ka ore e pai i naia nei no te mea hera kuraruraru enei ra, 3 tuatoru ko nga rongo taima me whakaea, 4 ko te nama me whakamutu. 5 ko te whenua tau tohe ma te whakawa e tirotiro e mahi.

no te rua tekau ma whitu, 27 Oketopa 1862, ka whakatika te Kingi ka mea; haere mai e nga tangata o te ita o te nota o te weta o te hauta, hare mai ki waikato, he iwi rangatira ano tatou i mua iho, i na ia nei aha koa mangu i te kiri kia ma rama te whakahaere tikanga, kia mau ki te ture ki te aroha ki te whakapono.

kei runga ko Pihopa Herewini, ka mea tena koe e Matutaera te rangatira o waikato, ko taku tenei ki a kotahi te ture, ko ta te Kuini, kia kotahi te mana ko to te Atua, kaua e wehea nga ture kia rua ka raruraru; e wiremu Tamihana, me homai waitara kia whakawakia me tataraimaka' kia hoki atu aku pouaru ki to ratou pihi, ma ko rua ko matutaera e whakaae mai kei whakaaro ko rua ki te tahi atu; ki te mea ka puritia a tataraimaka ka hoki matou ko aku pouaru ki ta wahi' ka waiho tenei hei whenua raruraru.

katu ko kereopa no rotorua, whakarongo ra e tenei hui, taku hei mua ano te whakaaronga kia whakawakia a waitara, i na ia nei e kore e ahei, e rite ana hoki ki te puhera witi kua pakaru nei ki te whenua, a ma wai e kohikohi kia rite ai ki te taimaha o mua.

katu ko Hoera no ngati porou no whaiapu imea kaore e pai kia eke mai te mana o kuini ki te mana o kingi matutaera, e kore hoki e ahei te hoiho tekau ranei ki te pea kotahi, na, taku whkaaro mo waitara i whea hoki i mua i te wa e marama ana titiro hoki i whakawakia te ngira me te tehi atu taonga ina tahaetia, ko waitara ko te mea nui waiho ana ma te toto e whakawa, ka huri.

katu ko Tamehana te waharoa ka mea e Pihopa ki te whakawakia waitara me pehea te kingi, e ki ana koe kei reira a na ke te mate, ki taku ko te kingi te mea nui na, i te wa e whawhai ana ki waitara ka tae mai a koutou reta ki a hau i penei ewi tikina houhia te rongo, ka ore heaha ki te kingi, no reira haere ana a hau ki te hohou i te rongo; na i taku hokinga mai ka ki mai koutou ewi tukua iho te meana ki raro, 'ka tahi a hau ka mahara e mamingatia ana a hau, ma wai ano e whakaro nga tini raweke a te kawana, e whakapokai kaha nei i au i te motu nei ka he ra taku manawa, ma wai ano e karo tenei me tera, kahuri.

TE KARERE O TAINUI, PUKEKARAkA, wahi OTAKI, HEPETEMA 29, 1862.

KI te kaita o te Hokioi tena koe, me te Iwi me nga mate ia POtatau, kua wehea atura a kua ora mai koKingi Matutaera hei mana mo nga iwi e hea kua tae mai Kawana ki Otaki nei Hepetema 27 i hui nga runanga kingi 500 topu. na, ka ki mai a Kawana ho mai te kura ki taku ringa turakinatu Tainui whakamatuate mahi kingi, na, ka mea atu matou e kore te kara e hoatu ki to ringa e kore tainui e hinga e kore ano hoki te mahi kingi e whkamutu[ngake??] tonuatu. kua riro taua koroke kei te tawai haere i nga Maori. kahuri na Heremia Tetihi.